Prof. Dr. Alptekin, ‘s?tma’ya dikkat çekti

Çukurova Üniversitesi, T?p Fakültesi, T?bbi Biyoloji Anabilim Dal?’nda görev yapan Prof. Dr. Davut Alptekin, Türkiye’de s?tma tehlikesi oldu?una i?aret etti

ADANA - 25 Nisan Dünya S?tma Günü kapsam?nda, her y?l s?tma hastal???n?n önlenmesi ve kontrolüne yönelik çal??malar?n devaml?l???na olan ihtiyac? vurgulamak ve toplumun hastal?k ile ilgili bilgilendirilmesini sa?lamak amac?yla dünya genelinde çe?itli etkinliklerin düzenleniyor.
Çukurova Üniversitesi, T?p Fakültesi, T?bbi Biyoloji Anabilim Dal?’nda görev yapan Prof. Dr. Davut Alptekin de 25 Nisan Dünya S?tma Günü dolay?s?yla aç?klama yapt?.

B?NLERCE ?NSAN YA?AMINI Y?T?R?YOR

Dünya Sa?l?k Örgütü (DSÖ) taraf?ndan s?tma hastal???n? kontrol etmek amac?yla dünya genelinde yürütülen ba?ar?l? çal??malar neticesinde son y?llarda önemli ilerlemeler kaydedildi?ini hat?rlatan Prof. Dr. Alptekin, “Bu geli?melere ra?men, DSÖ’nün 2019 y?l? raporuna göre 2018 y?l?nda 228 milyon vaka 405 bin ölüm geçekle?ti?i, 2020 y?l? raporuna göre de 2019 y?l?nda 229 milyon vaka, 409 bin ölüm gerçekle?ti?i bildirilmi?tir. Bu ölümlerin ço?unlu?unu da be? ya? alt? çocuklar olu?turmaktad?r” dedi.

SITMA R?SK? DEVAM ED?YOR

Ülkemizde s?tma hastal???na neden olan parazitin Plasmodium vivax oldu?unu ifade eden Prof. Dr. Alptekin, “Bu parazitin neden oldu?u s?tma geçmi?te yayg?n görülen bir hastal?k iken yürütülen ba?ar?l? çal??malar neticesinde 2010-2013 y?llar?nda Diyarbak?r, Mardin ve ?anl?urfa’da son vakalar görülmü?, bunlar?n da nüks vaka oldu?u bildirilmi?tir. 2014 y?l?ndan sonra yerli vaka görülmemi?tir. Tespit edilen yeni vakalar?n yurt d??? kaynakl? oldu?u bildirilmi?tir. Halen de yurtd??? kaynakl? s?tma vakalar? tespit edilmektedir. Ancak ülkemizde s?tma etkenini nakleden anofel türlerinin bulunmas?, iklim ve çevresel faktörler, özellikle sava? nedeniyle Suriye’den gelen mülteci hareketleri, s?tma vakalar?n?n görüldü?ü ülkelere seyahat edenlerin say?s?n?n ve ticaret ili?kilerinin artmas? nedeniyle yurtd??? kaynakl? s?tma vakalar?nda art?? görülmektedir. Ayr?ca ülkemizin s?tman?n yay?labilece?i subtropikal bölgede yer almas? ve iklim de?i?ikli?i nedeniyle s?tma riski halen devam etmektedir” diye konu?tu.

S?NEK SOKMASI NEDEN OLAB?L?R

S?tma’n?n genellikle parazit ta??yan sivrisineklerin kan emmek için insanlar? sokmas?yla bula?an bir hastal?k oldu?unu belirten Alptekin, “Hastal?k belirtileri, hastal?k ta??yan sivrisine?in sokmas?ndan 7 ila 15 gün sonra ortaya ç?kmakla beraber bulgular?n daha uzun sürede ortaya ç?kmas? da mümkündür. ?lk belirtileri ate?, ba? a?r?s?, ü?üme ve kusmad?r. Hastal???n, tan?mlanabilmesi özellikle son y?llarda vaka olmamas? nedeniyle bilmeden uzayabilir. S?tma tedavisi olan bir hastal?kt?r. Erken te?his edilip tedavi edildi?inde tam iyile?me olur. S?tma tedavisinde parazitin al?nd??? bölgedeki ilaç direncine göre farkl? grup ilaçlar kullan?lmaktad?r. Plasmodium falciparum türü s?tman?n dirençli su?u tedavi edilmez ise ölümle sonuçlanabilir. S?tma tedavisinde kullan?lan ilaçlar bakanl???m?z taraf?ndan ücretsiz temin edilmektedir” diye belirtti.

S?tman?n görüldü?ü ülkelere seyahat edenlere uyar?larda bulunan Prof. Dr. Davut Alptekin ?ular? söyledi: “ S?tma riski yüksek olan bölgelere seyahat edenler, koruyucu ilaçlar? kullanarak kendilerini koruyabilirler. Bu ülkelerden dönü?te ba? a?r?s?, halsizlik, yorgunluk, kar?n a?r?s?, kas ve eklem a?r?s? ?ikayetleri olmas? durumunda koruyucu ilaç kullan?lm?? olsa dahi en k?sa sürede bir sa?l?k kurulu?una ba?vurulmas? son derece önemlidir. ?laç tercihi, seyahat edilen yere, vektörlere maruz kalma süresine, parazit direnç durumuna, bula??n seviyesine ve mevsimselli?ine, ki?inin ya?? ve gebe olma gibi durumlara göre de?i?ir. Ülkemizde korunma amaçl? s?tma ilaçlar? Bakanl???m?z?n Türkiye Hudut ve Sahiller Sa?l?k Genel Müdürlü?ü’ne ba?l? Seyahat Sa?l??? Merkezlerinden ücretsiz olarak temin edilebilmektedir.”

TÜRK?YE’DE SITMA TEHL?KES? VAR!

Ülkemizde s?tma eradike edilmesine ra?men vektör sivrisineklerin tehlike arz etti?ini vurulayan Alptekin, “Zika virüsü vektörü Asya kaplan sivrisine?i (Aedes albopictus) ülkemizde bulunmazken Karadeniz, Trakya ve Ege Bölgelerinde yerli duruma geçmi?tir. Ayr?ca bu türler Uzak do?uda DSÖ verilerine göre Dank hummas?, Sar?humma, Zika virüsü gibi hastal?klar? bula?t?rarak y?lda 725 bin ki?inin ölülüne neden olmaktad?r. Dang hummas? 110’dan fazla ülkede görülmektedir. Her y?l, Dünya genelinde 50 ila 100 milyon aras? insan hastal??a yakalanmaktad?r. Ayr?ca yar?m milyon ki?inin hastaneye yatmas?na ve her y?l yakla??k 12 bin 500 ila 25 bin ki?inin ölümüne neden olmaktad?r. Tüm bu nedenlerden dolay? çevre ?artlar? da dikkate al?narak çevreye ve insan sa?l???na zarar vermeden sivrisinekler ile mücadeleye devam edilmelidir” diye ifade etti.